Promieniowanie kosmiczne

Jakie dawki przyjmowane są na Ziemi i czy nam to zagraża?

Dawki przyjmowane na Ziemi

Większość promieniowania jest pochłaniane przez atmosferę, a dawki docierające do powierzchni Ziemi są nieszkodliwe, mimo faktu, że osoby mieszkające w górach są narażone na dwukrotnie większą ilość przyjmowanego promieniowania kosmicznego od osób mieszkających nad morzem. Nawet podróże samolotem, pomimo że wówczas wystawieni jesteśmy na większe dawki promieniowania kosmicznego, nie zagrażają naszemu zdrowiu. Poniższa tabela przedstawia wartości promieniowania kosmicznego przez okres 1 roku na poszczególnych wysokościach. Dopuszczalna dawka dla człowieka to około 2 rem, dla pracowników elektrowni jądrowych dawka ta wynosi 5 rem. 1 rem = 0,01 Sv

Problemy z podróżami w kosmos

Poza atmosferą, czyli na wysokości ponad 2000 km od powierzchni Ziemi, wartość promieniowania kosmicznego osiąga nawet 110 rem/rok. Z tego względu problematyczne są koncepcje dalszych lotów kosmicznych, jak choćby na Marsa (na powierzchni czerwonej planety wartość promieniowania kosmicznego wynosi ok. 80 rem/rok). W 2016 roku z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej po 340 dniach pobytu powrócił Scott Kelly, po czym został poddany dokładnym badaniom on i jego brat bliźniak, który pozostał na Ziemi. Okazało się, że choć nie zaszły zmiany w jego DNA, na skutek promieniowania kosmicznego zmienił się sposób ekspresji jego genów. Lot na Marsa potrwa najprawdopodoniej około 3 lat, w związku z czym promieniowanie kosmiczne z pewnością jest poważnym problemem dla NASA.

Czy promieniowanie kosmiczne napędza ewolucję?

Naukowcy sądzą, że DNA pierwszych form życia, jakie powstały na Ziemi było na tyle niestabilne, że było dużo bardziej podatne na zmiany wywołane promieniowaniem kosmicznym, niż ma to miejsce obecnie. Prawdopodobnym zatem jest, że ewolucja u pierwszych istot żywych następowała głównie za sprawą promieniowania kosmicznego.

Scott J. Kelly

Zdjęcia i grafiki, przy których nie oznaczono autora, są w domenie publicznej i pochodzą z commons.wikimedia.org.
Ikona żarówki w logo strony: ©VideoPlasty, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org.

Projekt i wykonanie: Michał Trojanowski, 2019